Avrupa’da organ nakillerinin yüzde 80’i kadavradan, yüzde 20’si ise canlı organlardan yapılıyor. Ülkemizde ise tam tersi bir durum yaşanıyor. Türkiye canlı nakilde yüzde 80 ile dünya birincisi iken, kadavra naklinde son sırada yer alıyor. Organ bağışının önündeki en büyük engel yanlış bilgi! Bu hatalara karşı toplumu bilgilendirmek ve organ nakli listesinde bekleyenleri hayata döndürmek amacıyla ülkemizde her yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında Organ Bağışı Haftası kapsamında bilinçlendirme faaliyetleri düzenleniyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr., ülkemizde halen organ bekleme listesinde olan 26 bin 892 kişinin hayata tutunmaya çalıştığını belirtti. İbrahim Berber ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Ülkem Çakır, “Ülkemizde 2023 yılı itibarıyla toplam 4192 kişiye organ nakli yapıldı. Bu nakillerin 3.652’si canlı, 540’ı ise kadavradan yapıldı. “Kadavralardan organ bağışının bu kadar az olmasının tek nedeni bu konunun halkımıza tam olarak anlatılmamasıdır” diyor. Prof. Dr. İbrahim Berber ve Prof. Dr. Ülkem Çakır, toplumda doğru olduğu düşünülen ve Türkiye’nin kadavradan organ bağışında Avrupa ülkelerinin çok gerisinde kalmasına neden olan 5 hurafeden bahsederek, bu konuda duyarlı olanlara çok değerli uyarı ve önerilerde bulundu. Organlarını bağışlamak isteyenler ve aileleri.
1. Beyin ölümü gerçekleşmeden organları çıkarabilirler: YANLIŞ!
ASLINDA: Bu yanlış inanış kadavra naklinin önündeki en büyük engellerden biridir. Ancak bitkisel hayatta solunum devam ettiği için bu hastalar aylarca, yıllarca yaşayabilir, bazen iyileşip normale dönebilirler. Genel Cerrahi Uzmanı Prof., kişi nefes aldığı sürece kendisine her türlü tıbbi tedavilerin uygulandığını, beyin ölümü durumunda hastanın tüm tıbbi desteklere rağmen hayata dönmesinin mümkün olmadığını belirtti. Dr. İbrahim Berber: “Yoğun bakım ünitelerinde beyin ölümü gelişen kişilere verilen tüm tıbbi desteğe rağmen ortalama 24-36 saat sonra tüm organlar işlevlerini yitiriyor. Nakil bekleyen hastalara ancak beyin ölümü gerçekleşen kişinin organları nakledilebilir. Bu bağışçılarda organların fonksiyonlarını kaybetmeden en kısa sürede organların alınarak bekleyen hastalara nakledilmesi gerekmektedir. Tüm süreç Sağlık Bakanlığı’nın kontrolü altındadır. “Bu konu hakkında endişelenmenize gerek yok” diyor.
2. Organ bağışı günahtır: YANLIŞ!
ASLINDA: Ülkemizde pek çok kişi günah olduğunu düşünerek organ bağışına sıcak bakmıyor. Bir kimse ölümünden sonra organlarını başkalarına yardım etmek amacıyla bağışlasa bile, ailesi izin vermedikçe bu yapılamaz. Ancak İslam dahil birçok büyük din organ bağışını desteklemektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet İşleri Yüksek Kurulu, organ naklinin her fırsatta caiz olduğunu belirterek, organ bağışı yoluyla bir veya daha fazla kişiye hayat vermenin büyük bir sevap olduğunu vurguluyor.
3. “Organlarımı bağışladım, aileme söylememe gerek yok”: YANLIŞ!
ASLINDA: Bir kişinin hayattayken ve öldükten sonra organlarını bağışlaması yeterli değildir. Çünkü birçok organ bağışı, kişinin beyin ölümü gerçekleştiği halde aile bireylerinin bu bağışı kabul etmemesi nedeniyle yapılamamaktadır. Prof. Dr. İbrahim Berber, ülkemizde yasaların yeterli olduğunu, kişinin organ bağış kartı olsa bile aile bireylerinin izin vermemesi durumunda organ toplanamayacağını belirtti. “Bu nedenle hayattayken organlarınızı bağışladığınızı ailenizden saklamamalı, olası bir ölüm durumunda organlarınızla başkalarına hayat vermek istediğinizi söylemelisiniz.” “Organ bağışlamamaya karar verseniz bile bunu ailenize anlatın” diyor.
4. Organımı bağışlarsam sağlığım bozulabilir: YANLIŞ!
ASLINDA: Canlı vericiden de böbrek ve karaciğer nakli yapılabiliyor ancak “karaciğimin bir kısmını veya böbreklerimden birini bağışlarsam sağlığım olumsuz etkilenir” endişesiyle aralıklı olarak bakılabiliyor. Ancak karaciğer kendini yenileyebilen bir organ olduğu için karaciğerin bir kısmının canlı vericiden bağışlanmasının sağlığa olumsuz bir etkisi yoktur, eğer dikkatli ve ayrıntılı bir muayenede sağlık açısından bir risk tespit edilemiyorsa böbrek olmak Donörün gelecekte sorun yaratmayacağını söyleyen Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Ülkem Çakır, tek böbrekle uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebileceğinizi söylüyor.
5. Yanlış: Vücut bütünlüğü bozuldu: YANLIŞ!
ASLINDA: Genel Cerrahi Uzmanı Prof. dışarıdan bakıldığında vücudun bütünlüğü. Ameliyat kesileri aynı özenle ve estetik dikişlerle kapatılır. “Alınan organlar, alıcı adaylarının bulunduğu merkezlere getirilerek burada nakil gerçekleştiriliyor” diyor.
Türkiye’de 26 bin 892 kişi organ bekliyor
Prof. Dr. Ülkem Çakır, Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkemizde halen organ nakli listesinde olan ve kadavradan organ bağışı ile hayata dönmeyi bekleyen 26 bin 892 kişinin bulunduğunu belirterek, şöyle konuştu: Ülkemizde şu an itibarıyla bekleme listesindeki 26 bin 892 kişi, her an bulunabilecek bir organla hayata yeniden başlamanın hayalini kuruyor.Bu hastaların 1290’ı kalp, 157’si akciğer, 2376’sı ise her an bulunabilecek bir organla hayata yeniden başlamanın hayalini kuruyor. karaciğer için 22 bin 775, böbrek için 22 bin 775, pankreas için ise 285. “Bırakacağınız en güzel mirasın, yaşarken yapacağınız organ bağışı olduğunu unutmayalım” diyor.
